ΑΠΟΦΑΣΗ ΣΥΝΕΛΕΥΣΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΕΧΟΥΣΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Η έκτακτη συνεδρίαση της μονοτμηματικής Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων η οποία κατά ανάλογη εφαρμογή των άρθρων 29 και 30 του ν. 4957/2022 ασκεί τις αρμοδιότητες της Συνέλευσης του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης  (συνεδρία αριθμ. 142/06-02-2024) συμμερίζεται την αγωνία των φοιτητών και την ανησυχία της ευρύτερης πανεπιστημιακής κοινότητας όσον αφορά  την περαιτέρω υποβάθμιση των δημοσίων πανεπιστημίων, απόρροια του προαναγγελθέντος νομοσχέδιου για την τριτοβάθμια εκπαίδευση που σύντομα θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Τα Μέλη του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης συζήτησαν εκ νέου το θέμα της διεξαγωγής των εξετάσεων στην τρέχουσα εξεταστική περίοδο και τη δύσκολη κατάσταση που διάγει το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ως απόρροια των φοιτητικών καταλήψεων. Το Διδακτικό Προσωπικό του Τμήματος εξέτασε αναλυτικά και με λεπτομέρεια τα νέα δεδομένα που έχουν προκύψει μετά την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού  και την απόφαση της Συγκλήτου του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σε σχέση με την υποχρεωτική διενέργεια διαδικτυακών εξετάσεων.

Στις ανήσυχες αυτές συνθήκες λειτουργίας, εκφράζουμε την έντονη επιφύλαξή μας για τη διεξαγωγή εξ αποστάσεως διαδικτυακών εξετάσεων, για τους παρακάτω λόγους:

1. Το Τμήμα μας αντιμετωπίζει πλήθος πρακτικών προβλημάτων για την εξέταση των μαθημάτων διαδικτυακά, εξ αιτίας της φύσης των γνωστικών αντικειμένων του προγράμματος σπουδών του. Συγκεκριμένα: α) τα εργαστηριακά μαθήματα στηρίζονται εξ ολοκλήρου στις διαδικασίες εκπόνησης εικαστικών έργων στη διάρκεια του εξαμήνου, τα οποία αυτή τη στιγμή βρίσκονται στα υπό κατάληψη εργαστήρια. Επιπλέον, η εξέτασή τους (διόρθωση και σχολιασμός των έργων), ακόμη κι αν τα έργα βρίσκονταν στη διάθεση των φοιτητών, δεν είναι δυνατόν να γίνει μέσω κάμερας, αφού έτσι αλλοιώνεται η φυσική παρουσία των έργων στον χώρο (χάνεται η κλίμακα, αλλοιώνονται τα χρώματα κ.ά.). Ένας ακόμη λόγος που καταστρατηγεί για εμάς αυτή τη μέθοδο εξέτασης είναι το γεγονός ότι η ακαδημαϊκή διδασκαλία στη διάρκεια του παρελθόντος χειμερινού εξαμήνου έγινε δια ζώσης και με βάση αυτόν τον άξονα δομήθηκε η διδασκαλία και ο επί τόπου σχολιασμός. Η μετάβαση σε αυτό το σημείο σε μία διαδικτυακή εξέταση αντίκειται στην μεθοδολογία στην οποία οι φοιτητές/τριες εκπαιδεύτηκαν στη διάρκεια του εξαμήνου και β) τα θεωρητικά μαθήματα (ιστορία και θεωρία τέχνης, πολιτισμικές σπουδές, διδακτική της τέχνης) ακολούθησαν παρόμοιους τρόπους διδασκαλίας. Σε αντίθεση με την περίοδο της πανδημίας, στην διάρκεια της οποίας οι διδάσκοντες/ουσες προσάρμοσαν τόσο τη μέθοδο διδασκαλίας τους όσο και το περιεχόμενο του μαθήματός τους στην εξ αποστάσεως εκπαίδευση, στο τρέχον εξάμηνο οι δια ζώσης συνθήκες διδασκαλίας όρισαν ένα διαφορετικό περιβάλλον μάθησης. Επιπλέον, στα θεωρητικά μαθήματα είναι απολύτως αδύνατον να ελεγχθεί η πρόσβαση των εξεταζόμενων σε ηλεκτρονικές πηγές (π.χ. wikipedia) και πλατφόρμες τεχνητής νοημοσύνης (π.χ. chatgpt) στη διάρκεια της εξέτασης, συνεργασίας μεταξύ τους, κλπ.
2. Απαιτείται η διασφάλιση του αδιάβλητου των εξετάσεων με ευθύνη όχι των διδασκόντων και επιτηρητών, αλλά με ευθύνη της Επιτροπής που ορίστηκε από τη Σύγκλητο και καθορίζει τον τρόπο διεξαγωγής των εξετάσεων.
3. Δεν μπορούν να γίνουν καθολικά οι διαδικτυακές εξετάσεις με αδιάβλητο τρόπο ειδικά από τα οικιακά δίκτυα. Με βάση τα δεδομένα των αποτελεσμάτων άμεσης σύγκρισης σε επίπεδο ποσοστών επιτυχίας και μέσου όρου βαθμολογίας των φοιτητών των δια ζώσης εξετάσεων έναντι των διαδικτυακών που έγιναν σε συνθήκες πανδημίας, καθώς και με βάση την έλλειψη διασφάλισης του αδιάβλητου των εξετάσεων, ιδίως λόγω των δυνατοτήτων που δίνουν οι τεχνολογικές εξελίξεις στην τεχνητή νοημοσύνη είναι πολύ δύσκολο να διασφαλισθεί το αδιάβλητο, παρά μόνο υπό συγκεκριμένες συνθήκες και με τεχνολογικά μέσα τα οποία δεν διαθέτουν αυτή τη χρονική στιγμή τα πανεπιστήμια.
4. Η προφορική διαδικτυακή εξέταση είναι επίπονη, χρονοβόρα και δύσκολη στην εκτέλεση, αλλά καθώς είναι αναμφισβήτητα η μόνη που ελαχιστοποιεί τα φαινόμενα διαβλητότητας της εξεταστικής διαδικασίας, τα μέλη ΔΕΠ δεν φείδονται κόπου και μόχθου προκειμένου να διατηρήσουν την ποιότητα των εξετάσεων στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Το Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων έχει αξιολογηθεί και πιστοποιηθεί για το υψηλό επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων που παρέχει στις φοιτήτριες/φοιτητές του και τις οποίες πιστοποιεί μέσω αδιάβλητων εξετάσεων. Το πλεονέκτημα αυτό, το οποίο αναγνωρίζεται διεθνώς, δεν είναι διατεθειμένο να το απολέσει.
5. Απαραίτητη προϋπόθεση διεξαγωγής των διαδικτυακών εξετάσεων είναι η εξασφάλιση απαραίτητων χώρων στο Πανεπιστήμιο για τους διδάσκοντες με την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, υπολογιστές, γρήγορο και ασφαλές διαδίκτυο και τεχνική υποστήριξη. Έχει διαπιστωθεί ότι η πλειονότητα των οικιακών δικτύων δεν επαρκούν για την υποστήριξη διαδικτυακών εξετάσεων. Στη εποχή της πανδημίας όλες οι εξετάσεις έγιναν με τους Καθηγητές και τους επιτηρητές στα γραφεία τους κάτι που τώρα είναι ανέφικτο λόγων των καταλήψεων.
6. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η απόλυτη διασφάλιση από το Πανεπιστήμιο όλων των απαιτήσεων προστασίας των προσωπικών δεδομένων (GDPR) στα πλαίσια της όλης διαδικασίας. Ειδικά για τις διαδικτυακές προφορικές εξετάσεις όπου δεν θα υπάρχουν γραπτά (πέραν της ταυτόχρονης παρουσίας τουλάχιστον δύο διδασκόντων), είναι απαραίτητη η καταγραφή μέσω βιντεοσκόπησης κάθε προφορικής εξέτασης του εκάστοτε φοιτητή και η αποθήκευση των βίντεο, για το χρονικά διάστημα που ορίζει ο νόμος για την διαφύλαξη των γραπτών, με γραπτή συναίνεση των φοιτητών μέσω e-class. Σε αυτή την περίπτωση οι εξεταζόμενες/οι θα ενημερώνονται για την πολιτική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων όσον αφορά την επεξεργασία/καταστροφή/πρόσβαση των ψηφιακών δεδομένων τους.
7. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη διενέργεια γραπτών διαδικτυακών εξετάσεων είναι η γραπτή διασφάλιση από τη Νομική Υπηρεσία ότι δεν παραβιάζονται τα προσωπικά δεδομένα (GDPR) των φοιτητών μέσω αυτής της διαδικασίας.

Στο πλαίσιο του αυτοδιοίκητου του Πανεπιστημίου, είναι απόλυτη αρμοδιότητα των διδασκόντων η αυτοδύναμη διδασκαλία. Η επιβεβλημένη διενέργεια εξ αποστάσεως εξετάσεων με ηλεκτρονικά μέσα έρχεται σε αντίθεση με την ευθύνη των ακαδημαϊκών δασκάλων να καθορίζουν τον τρόπο αξιολόγησης των μαθημάτων για τα οποία είναι υπεύθυνοι/ες.

Η Συνέλευση του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ζητά την επιστημονικά τεκμηριωμένη διασφάλιση του αδιάβλητου των εξετάσεων και των ανωτέρω προϋποθέσεων από τις προαναφερθείσες υπηρεσίες και επιτροπές του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και προτείνει την  δια ζώσης εξέταση των μαθημάτων όταν αυτή καταστεί εφικτή λόγω τις ιδιαίτερης φύσης τους, ως ενδεδειγμένη ακαδημαϊκά μορφή εξέτασης.